In mijn praktijk heb ik te maken met hulpvragen op diverse gebieden. Vaak lijkt dat wel in thema’s te gaan en kom ik in korte tijd in aanraking met dezelfde soort problematieken in verschillende contexten. Recent ging dat over jonge kinderen uit groep 3 en 4 die op school als zorgleerling gekenmerkt worden en om die reden al belast worden met huiswerk om te trachten de opgelopen achterstand in te lopen. Serieus, we hebben het hier over kinderen van 6 en 7 jaar die na schooltijd worden geacht thuis extra te lezen en rekenen, want dat zijn dan de gebieden waarover het gaat. Dit in ieder geval tot grote frustratie van zowel het kind als de ouders. Volkomen begrijpelijk natuurlijk. Een kind op die leeftijd wil (en moet!) na een schooldag gewoon lekker spelen en bewegen en niet opnieuw geconfronteerd worden met zaken die een beroep doen op hun zwakke kanten.
Wat is hier toch aan de hand in ons onderwijssysteem? Zijn kinderen van deze tijd zo anders dan tien jaar geleden? Het antwoord hierop is eenvoudig. De kinderen zijn wellicht enigszins veranderd, onze verwachtingen ten aanzien van hun gedrag en ontwikkeling zijn dat des te meer. Kinderen ‘moeten’ op steeds jongere leeftijd met schoolse vaardigheden aan de gang en op steeds jongere leeftijd wordt ze gevraagd dingen te leren die mogelijk ver boven hun ontwikkelingsvermogen liggen. Kinderen moeten het liefst al op de kleuterschool leren lezen, terwijl onderzoek bewijst dat het voortzetten van vroege geletterdheid meer kwaad dan goed doet. Wanneer kinderen in aanraking gebracht worden met educatieve doeleinden die niet zijn afgestemd op hun ontwikkelingsniveau of niet in overeenstemming zijn met hun leerbehoeften, kan dit voor gevoelens van ontoereikendheid, angst en verwarring zorgen. Uit een ander onderzoek blijkt dat een nog onrijp (lees ‘jong’) brein totaal inefficiënte leerpaden creëert in de hersenen met hardnekkige leerproblemen als gevolg.
In plaats van te erkennen dat het een probleem van ons onderwijssysteem is, geven we de kinderen de schuld. Er worden allerlei standaard interventies op ze los gelaten om kinderen maar zoveel mogelijk op hetzelfde niveau te krijgen. Waarom moeten kinderen allemaal hetzelfde zijn? Als ze niet naar de leerkracht luisteren en dagdromend of wiebelend op hun stoel zitten, ‘verdienen’ ze al snel een ADHD label en wordt met toenemende frequentie ook medicatie voorgeschreven. Ja, ook bij kinderen jonger dan 6 jaar…
Ouders hebben geen onderzoekers nodig om hen te vertellen dat een kind dat net vijf is geworden heel anders is in de ontwikkeling dan een kind dat op het punt staat om zes jaar te worden. Laat dit jaar nu net het jaar zijn waarop veel kinderen worden geacht te starten met het leren lezen, schrijven en rekenen. De meesten van hen zijn daar op dat moment nog helemaal niet aan toe. Met alle problemen -die vroeg of laat optreden- tot gevolg.
De oplossing is in mijn ogen eenvoudig. Laat jonge kinderen op een meer natuurlijke manier leren. Daarmee bedoel ik dat we leeromgevingen creëren waarin kinderen vrij zijn om te bewegen, te spelen, ontdekken en te creëren. Niet op zo’n jonge leeftijd zulke hoge eisen stellen. Zorgen voor een degelijk fundament, dát is van belang. In de vorm van met name spelend en bewegend de wereld ontdekken. Kinderen worden (blijven!) dan nieuwsgierig en gaan vragen stellen en willen meer te weten komen. Waarom mag een kind niet leren lezen en rekenen als het daar aan toe is, ook al is het ‘al’ zeven? Om ouders en leerkrachten te ondersteunen in hun weg op zoek naar passende oplossingen geef ik regelmatig lezingen en workshops over het fundament van leren en ontwikkeling. Ook kun je vanaf nu de online training ‘Anders kijken naar kinderen’ volgen. Louter enthousiaste reacties ontvang ik iedere keer en ik ben dan ook blij dat ik deze mensen kan en mag inspireren. Zodat we ‘onze’ kinderen een goed fundament meegeven voor hun toekomst, zonder tegen allerlei frustraties op te lopen.
