đŒ Spelen is als melk â Waarom kleuters nog geen âvast voedselâ nodig hebben
Door Annemieke Hoogeboom â kindertherapeut en trainer bij Wonderwijs Coaching & Training in Castricum
Onlangs moest ik terugdenken aan een nascholingsdag die ik gaf bij Driestar Onderwijsadvies in Gouda en waar de dag gestart werd met een passende passage uit de bijbel, waarvan de kern was: âU bent weer aangewezen op melk in plaats van op vast voedsel.â
â HebreeĂ«n 5:12
Je hoeft niet gelovig te zijn om deze mooie metafoor, die ik direct kon koppelen aan de inhoud van mijn studiedag, te kunnen begrijpen. Daarom nodig ik je uit nog even verder te lezen.
In deze bijbeltekst spreekt de schrijver over geestelijke groei. Hij vergelijkt jonge gelovigen met kinderen die nog melk nodig hebben, en geen vast voedsel kunnen verdragen. Een krachtige metafoor die ook in de ontwikkeling van jonge kinderen letterlijk Ă©n figuurlijk terugkomt.
Want hoe vaak verwachten wij van kleuters dat ze zich gedragen als kleine volwassenen? Dat ze stilzitten, luisteren, werkjes maken en al âschoolrijpâ zijn? Terwijl hun lichaam, brein en zenuwstelsel daar vaak nog helemaal niet klaar voor zijn.
Melk vóór vast voedsel â ook in leren en leven
Een baby krijgt in de eerste maanden van zijn leven uitsluitend melk. Niet omdat hij kieskeurig is, maar omdat zijn darmen nog niet rijp zijn voor vast voedsel. Geef je het te vroeg, dan kan dat schadelijk zijn. Dat weten we allemaal. En zie hier de parallel: Hetzelfde principe geldt voor jonge kinderen in hun leerontwikkeling: hun brein en lijf zijn nog niet klaar voor het âvaste voedselâ van cognitieve leerstof, zoals stilzitten, letters schrijven of rekenen.
Kleuters hebben spel nodig. Beweging. Ritme. Ontdekken. Dingen voelen, ruiken, bouwen, vallen en opstaan. Dit is hun melk. Hiermee groeien ze, op hun tempo, richting het moment waarop ze het âvaste voedselâ van het schoolse leren kunnen verdragen en verwerken.
Het lichaam leert vóór het hoofd
In mijn praktijk Wonderwijs Coaching in Castricum zie ik dagelijks dat kinderen in hun spel al het fundament leggen voor leren.
- Een kind dat klimt, rolt en balanceert, bouwt aan zijn evenwicht en ruimtelijke oriëntatie.
- Een kind dat danst, stampt of springt op de maat, versterkt ritmegevoel en motorische samenwerking â nodig voor lezen en schrijven.
- Een kind dat verhalen verzint terwijl het wandelt, ontwikkelt taal, fantasie en geheugen.
Al deze ervaringen zijn nog geen âschoolse vaardighedenâ, maar vormen wel de bouwstenen voor latere leerprocessen. Het zijn signalen van rijping, niet van prestatie.
Te vroeg ‘vast voedsel’ kan verwarren of overbelasten
Als we kinderen te snel dwingen tot abstractie, werkbladen en prestatiedruk, terwijl hun lijf nog snakt naar beweging en spel, kunnen ze overprikkeld raken. Ze worden onrustig, gefrustreerd of trekken zich juist terug. Niet omdat ze niet willen leren, maar omdat ze nog niet kĂșnnen leren op die manier.
Zoals Paulus schreef: âWie leeft van melk is nog een kind en is niet vertrouwd met de rechtvaardige leer.â â dat is geen verwijt, maar een constatering. En een uitnodiging om kinderen te geven wat bij hun ontwikkelfase past.
Geef kleuters âmelkâ â in de vorm van spel en beweging
In de visie van Wonderwijs Coaching moedig ik ouders en leerkrachten aan om te kijken naar het ontwikkelingsniveau, niet alleen de kalenderleeftijd.
Om te kunnen ont-wikkelen (!) moeten jonge kinderen veel bewegen, buiten zijn, samen ontdekken, vertellen, voelen, communiceren, ervaren.
Dat Ăs leren. Dat is melk die voedt, sterkt en voorbereidt op het vaste voedsel van morgen.
Wil je weten of jouw kind schoolrijp is? Of hoe je als leerkracht motorische signalen beter kunt herkennen?
Dan ben je van harte welkom bij Wonderwijs Coaching in Castricum voor een kort onderzoek of scholing, zoals de cursus Lees- en schrijfrijpheid.
Samen zorgen we dat ieder kind leert op zijn eigen tijd â precies zoals het bedoeld is.
đ www.wonderwijs-coaching.nl
đ§ info@wonderwijs-coaching.nl
